Fjala e fundit e IA për foto-realizmin – #3
(sg – sky division, 9 prill 2025 – ca portrete, dhe koment)
(…nëse t’na ishte IA ndonjë person i mençur, ndonjë shkencëtar, vitin e kaluar do i takonte Nobel i mirëfilltë : )
Them se disa segmente të shkencës e të teknologjisë vërtet për t’u mahnitur sa shpejt zhvillohen dhe avancohen. Ka ca tjerash, ca shkencash thuase u ngjajnë “breshkave”, u duhet 1 shekull për ta hedhur nga 1 hap të vogël aty-këtu : ) Mirëpo s’është me të gjitha njësoj, nganjëherë gjërat lëvizin aq shpejt, pothuaj sikur na merret dhe mendja nga shpejtësia.
Inteligjenca Artificiale (IA) veç e meriton mirënjohjen e botës shkencore për ndihmën në fushën e kimisë, sidoqoftë po i shtoj në fund dhe pak fjalë rreth shkencës prapa IA-imazheve – shkencat ashtu-kështu të lidhura.
Siç e dimë, u ndanë madje dhe Nobela për zbulimet kryer me ndihmën e IA (vitin e kaluar, për AlphaFold2), po t’mos ishte IA do duheshin ndoshta dhe dekada tjera. Parashikimi i strukturave proteinike tredimensionale ishte sfidues për dekada të tëra, veç patën kaluar dekada duke u marrë me të njëjtën problematikë (rreth strukturës së proteinave) por arritjet patën qenë “minimale”, krahasuar me hovin pas ndihmës së IA.
Ky kontribut specifik i IA ishte më i madhi dhe më i rëndësishmi, kontribut direkt i Inteligjencës Artificiale për avancimin e njohurive në fushën e gjerë shkencore siç është Kimia. Dhe dihet sa të rëndësishme janë proteinat, ato i kontrollojnë dhe i drejtojnë të gjitha reaksionet kimike, të cilat së bashku janë vetë baza e jetës, ashtu thuhet sepse pa to s’mund t’ketë as ekzistencë as jetë. Ku ka më e rëndësishme se kaq : )
Dhe shih pothuaj si “ironi”… pikërisht në këtë drejtim të shkencave rreth JETËS do vinte kontributi jashtëzakonisht i madh i Inteligjencës Artificiale.
Vitin e kaluar, 2024, çmimi Nobel për Kimi u nda nga 3 kontributorë të shkencës, gjysma e Nobelit i takoi laureatit David Baker “për dizajnimin e kompjuterizuar të proteinave”, ndërsa gjysmën tjetër e ndanë Demis Hassabis dhe John Jumper “për parashikimin e strukturës së proteinave”. Dmth. Demis Hassabis u nderua me 1/4 e Nobelit, dhe John Jumper me 1/4 tjetër.
Në v. 2020, Demis Hassabis dhe John Jumper e prezantuan një model të IA të quajtur AlphaFold2. Me ndihmën e këtij modeli ata do ishin në gjendje të parashikojnë strukturën e pothuajse të gjitha proteinave të njohura. AlphaFold2 (AF2) është zhvilluar nga DeepMind (e Google, nën udhëheqjen e D. Hassabis), dhe pas dekadave të “ngadalshme” me proteinat tashmë dihen pothuaj të gjitha strukturat e proteinave të njohura deri sot.
Dhe kjo është diç jashtëzakonisht e madhe, duhet cekur se rëndësia e kësaj ndihme të IA është e jashtëzakonshme, shkencëtarët thonë se parashikimi i saktë i strukturave të proteinave mund ta përshpejtojë dramatikisht kuptimin rreth mekanizmave biologjikë, dhe kështu të sigurojë një bazë të fortë për zhvillimin e farmakologjisë, për zhvillimin e sigurt të ilaçeve dhe të barnave të ndryshme. Dihet sa të rëndësishme janë ilaçet… no comment, dhe dihet kujt duhet “hequr kapelën” (IA-s) prapë no comment : )
***
Fjala e fundit e IA për foto-realizmin – #3
Kur është fjala për “shpejtësinë” e zhvillimeve, ngjitur së bashku me disa portrete-eksperimente, po i shtoj dhe 2-3 fjalë sa për ta shpalosur mahnitjen rreth kësaj dinamizmit zhvillimor të IA-s
Në Shtator 2024, një grumbull autorësh rrotull platformës “Playground Research” e publikuan dokumentin “Improving Text-to-Image Alignment with Deep-Fusion Large Language Models”, i cili dokument mund të shkarkohet këtu: [ https://arxiv.org/html/2409.10695v1 ] dhe dmth. nga Shtatori i vitit të kaluar s’i ka as 1 vit, më kujtohet si SOT se çfarë ishte kualiteti i FOTOREALIZMIT vitin e kaluar, dhe dmth. krahasuar me çfarë është tani, them se vërtet për t’u mahnitur sa shpejt zhvillohen dhe avancohen disa gjëra.
Me ndihmën e foto-realizmit të portreteve thuase mund t’i dokumentoj ndryshimet, pasi janë ndryshime që pothuaj sikur i kam “prekur” vetë. E pata lexuar pjesërisht publikimin e tyre, jo se më duhej gjë por më shumë nga kureshtia lidhur me zhvillimet marramendëse të inteligjencës artifiça. Atëbotë qe bërë rreth gjysmë viti, apo 1 vit që pata filluar me eksperimentet (aty-këtu, nga gjysma e 2023), e saktë se ekzistonin dhe më herët (gjatë 2022) por AI-gjenerimi i imazheve ishte siç ia themi në “pelenat” e zhvillimit, ende nuk ishin avancuar për të qenë ndonjë vegël interesante.
Tashmë “Playground” nuk është aktive në kuptimin siç ishte deri atëherë, kompania sikur e pati ndryshuar “kursin”, tashmë nuk mund të gjenerohen imazhet direkt, kërkimet dhe zhvillimin e AI për imazhet kompania e ka orientuar kah një model ndryshe i biznesit. Portretet ngjitur këtu për mua janë “dëshmia” e kësaj mahnitjes që e ceka rreth shpejtësisë – provë nga unë vetë duke e përdorur fuqinë e IA-s, them “provë” qëkur pothuaj sikur e di kur ishte në “pelena”, pastaj në “brekushe” dhe shih pastaj… nëse t’na ishte IA ndonjë person i mençur, ndonjë shkencëtar, vitin e kaluar do i takonte Nobel i mirëfilltë : )
[ fjala e fundit e IA për foto-realizmin ]
…herën e kaluar pata bërë pak dhe shaka, kësaj radhe jo : )
(sg – sky division, 3 prill 2025)
[ fjala e fundit e IA për foto-realizmin ]
…cili fotograf amatorial s’do ma kishte “lakmi” për këso fotosh (dhe atë pa patur aparat fare, s’kam fare, as Kodak as Panavision : )
dhe po ashtu cili fotograf profesional s’do m’i lavdëronte fotot e tilla (pa patur aparat fare, as të lirë as të shtrenjtë, ok e kam kamerën e iPhone por kurrë s’ka bërë foto kaq të kthjellta, ndoshta dhe s’di ta përdor si duhet, mund t’jetë dhe mosdije qëkur s’e përdor gati kurrë… por prapë, nuk justifikohet iPhone dot, s’i shitet, edhe symbullur nëse t’shkrepja fotot duhet gjithmonë cilësore, e sidomos kur i fotografojmë bukuroshet, veglat e bëjnë punën njeriu lavdërohet, ashtu thotë urtësia e popullit, gjithmonë ashtu ka qenë, pse t’mos vlejë dhe për iPhone – por jo, për fat të keq me kamerën e iPhone ngelesh n’baltë, bëhesh gazi i botës – s’po i jap “këshillë” kujt meqë s’di as për vete, por thjesht si sugjerim miqësisht: kurrë mos u shtir (e sidomos jo para miss-eve) gjoja “fotograf” me iPhone : )
(sg – sky division, 23 mars 2025)
