Henryk Siemiradzki (1843-1903) – Parnasi, 1899-1900
Parnas – që në Greqinë e lashtë fjala Parnas ishte e lidhur ngusht me poezinë, mali Parnas konsiderohej seli e Apollonit dhe e muzave. Sipas besimit tradicional (të lashtësisë greke) qëndrimi në pyllin Parnas, e sidomos rretherrotull burimit Kastalia, e frymëzonte poetin për t’krijuar vepra artistike.
*
“Parnasizmi” ishte një stil letrar francez që filloi gjatë periudhës pozitiviste të shek. XIX (pas Romantizmit dhe para Simbolizmit). Stili qe ndikuar nga autori Th. Gautier si dhe nga idetë filozofike të A. Schopenhauer. Në v. 1866 në Paris do botohej buletini “Le Parnasse Contemporain” (Parnasi bashkëkohor, diç si manifest i Parnasistëve). Me “konditat e manifestit” ata mëtonin t’i kundërviheshin “utilitarizmit” letrar. Si ideal të artit e caktuan kultin e bukurisë, estetikën e pastër dhe absolute. Prej krijuesve kërkonin përsosmërinë e formës, përkryerjen e vargut, virtuozitetin e shprehjes. Poeti s’duhej “përhumbur” në ndjenjat e veta, por duhej t’ishte i matur, i përmbajtur, objektiv dhe t’mos i “personalizonte” gjërat. Pra Parnasistët sikur i “kundërviheshin” romantizmit, sentimentalizmit, frymëzimit të padisiplinuar. Krijimi artistik (si komunikim) do i dedikohej një rrethi të zgjedhur dhe elitar prej njohësish të artit, rrjedhimisht nga kjo kuptohet se krijimet letrare të parnasizmit s’do ishin “letërsi për masat”. Nga ana tjetër, po ashtu arti në përgjithësi s’duhej t’i shërbente asnjë qëllimi politik, shoqëror, e madje as moral.
(sguraziu – ars poetica)