(dy fjalë, me rastin e shpërndarjes së një cikli poezish, për miqtë via emailit – sguraziu, ap – 18 sht 2013)
Them se vëllimi “Kulpra e katedrales së heshtur” i Lediana Stillo, si libër e tejkalon “vetveten”. Zakonisht për ndonjë libër timin (imagjinar) them “do ishte e mjaftueshme sikur brenda librit të kishte së paku 2-3 poezi që ia vlejnë, ashtu libri do ta justifikonte veten sadopak, ose mjaftueshëm”.
Pra ngjashëm si kur blejmë një CD me 12-13 këngë dhe nëse njëra këngë si e vetme të jetë “hit”, atëherë ne sikur jemi të kënaqur me gjithë CD-në muzikore. Kështu them për librat e mi eventual, edhe pse ende s’e ka parë dritën ndonjë libër i imi, vlen dmth. për vjershat e mia.
Pra nëse në librin tim t’kishte një 10% që ia vlen si prurje poetike, atëherë “Kulpra e katedrales së heshtur” si vëllim poetik është i “tejkaluar”, i justifikuar nga vetvetja si libër, ndoshta për nja 60-70%.
Në një mesazh që ia ktheva Ledianës, i shkrova pakashumë kështu (duke imagjinuar një dorë Ledianash andej përtej oqeanit që mban një penë dhe tek shkruan poezi): Urimet e mia më të përzemërta Lediana! E di ti si puth dorën ai Tom-maçoku tek vizatimori “Tom & Jerry”? Ai kur i puthte dorën asaj mjaulushes (që e donte, që i vardisej) ia fillonte nga gishti mpuç, mpuç, mpuç dhe i hutuar vazhdonte krahut përpjet, pastaj pa arritur te qafa, diku te supi… sikur këndellej dhe ndalej i turpëruar (dmth. gjoja ndokush mund të pandehte se ai pretendonte dhe më shumë, jo vetëm gishtin e dorën) – e pra, dhe unë jam ashtu si ai Tomi, dmth. putharaç fisnik, s’e ngatërroj gishtin e mjaulusheve me gjithë krahun (assesi jo me dorën që shkruan poezi të bukura : )
***
KARMA
Masa e afshtë e gazit me aromë trëndafilësh
dalë prej pelerinës së Afërditës së largët,
vesh sytë e mi të hirtë, me nektarin
e ëmbël të një Pompei në flakë.
E kurbët. Lakesa e gishtërinjve të argjendtë
forcon themelet e faltores së fjetur.
Veç aromë virgjëreshash ndihet në flegrat
e myshqeve. Dymbëdhjetë plus një.
Numër historik. Pesha e ajrit shtyp
të kujtimeve tëmth dhe valëvit dilemat
mbi trajektore mitesh.
Guri i harresës është gjethe vjeshte,
e kuqërremtë, hibride, me sy të fërgëlluar
nga erërat. E pamundur të jesh gjethe vjeshte.
E pamundur të jem rrudhë në syrin tënd.
Mbi orë, ndarjet janë pyje bredhash.
Në qofsha banore e “Ultima Thule”*
oazi i klorofiltë, mbi rërë do të numërojë mitet,
por në sytë e mi, do të skalitë karmën,
karmën time.
* “Ultma Thule” – Në letërsinë dhe hartat klasike Europiane njihet si zona më e largët drejt veriut. Ky term nënkupton vendosjen gjeografike te gjithçkaje që shtrihet jashtë kufijve të botës së njohur. Është konsideruar që të ketë qenë një ishull në antikitet. Kuptimi modern identifikon ishujt norvegjeze.
27 Maj 2011
VËRTETËSIA
Le ta themi të vërtetën
për hir të mbretërisë së heshtjes.
T’i hedhim në pusin e natës
psherëtimat, mërmëritjet, antitezat,
pikat, presjet, pikëpyetjet,
pastën e dhëmbëve…
Nuk ka oshëtimë më të fuqishme
se piskama që del nga shiu i njomë
dhe ringjall grimcëza kujtimesh të harruara.
Ketë të gjithë e dinë.
Le ta presim mëngjesin,
një ditë të vetme,
pa aromën e kafesë,
pa ëndrrat e natës,
pa mallin gjakosur nga shigjeta e Erosit,
pa përqafimet e intrigës,
pa premtimin e Zotit,
pa kurrfarë gjëje.
Le ta presim dhe të mësojmë të vërtetën.
BASHKËFAJTORE
(Borgesit)
Në jam poete?! – Nuk e di?!
Rrethrrotullohem drejt shulit të ndryshkur
gjithnjë në drejtim të kundërt të vidhosjes.
Ç’më plagos, e kam hajmali për synë e majtë.
Të djathtin e mbaj ulur në tokë.
Ushqimi im janë fjalët; sallata e preferuar, metafora.
Pesha e universit nuk më rëndon më shumë
se një kokër rëre në qerpik.
I falenderohem pikës zero. Koha ecën me naze virgjëreshe
dhe mua mbi kokë më trokëllijnë
patkojtë e kurbës së mendimit.
Vetëkryqëzohem çdo mëngjes e shkryqëzohem në muzg.
Kamzhikët e fatit më rreshtohen mbi vetull
në pritje për t’i shkulur.
Jam fajtore, sigurisht, për çka s’kam bërë
dhe, bashkëfajtore pse dashurohem me ajrin.
VRASJA E DITËS
(Inspiruar prej poezisë së S. Zisit)
Nuk di si të të vras, çdo ditë, dita ime
dhe natën, çuditërisht, dua të të rilind.
O bulkth i vetmisë sime,
amforë kristalesh mbi krahët e mi
që zgjaten në ngurtësinë e tyre për të të prekur.
O puhizë verbërie, që mbi limanet e boshatisur
të indeve të mia, ideja për të të varrosur ty,
për të qarë mbi ty,
për të të heshtur ty,
është fort e dëshirueshme.
Të dua fort, t’i besoj e di;
por Dielli s’mund të jetë tjetër
veçse sarkofagu yt
dhe hëna, mitra e rimbarsur.
Kujdes kur të rilindësh!
Mos qaj mbi plaçentën e yjeve,
belbëzo në gugatje milingone,
qesh kur të pikësh qerpikët e mi hënorë.
Mbaje frymën, tani
duhet të të vras e të të nanurit
mbi ëndrrën e barit.
ILUZIONI
Historia ime nuk fillon tek Eva.
Nuk jam brinjë. As ajër.
Frymë; frymë, ndoshta jam.
Duart e mia kanë shkruar papiruse pa fund.
S’kanë lënë vend e shpellë pa pikturuar
ca përralla mitike.
Dhe edhe nëse nuk kam lindur kurrë ─ ,
di se kam vdekur.
Ngjallem çdo të tretën ditë të një ëndrre
si opium përthithës i heshtjes.
Mbi trupin tim rriten kupola hibride,
pyll i gjelbëruar para-parajse.
Rritem si fëmijë e transformohem në kulpër
sa herë triumfoj në vise të pashkelura.
Vetëvritem, vetëm kur mbi mjegull
shkel me hapa gjigantë mirazhi i hijes time.
Jam histori e vetëshpikur,
por trashëgoj copëza mbijetese
nga çdo kurm, në çdo kohë.
28 Maj 2011
METAMORFOZA E MITEVE
I gëlltitëm mitet dhe i veshëm me lëkurën tonë.
Fetusin e Afërditës e kthyem në pemë adamike,
e urryem, e mallkuam, e përfolëm,
i vumë dhe një sanksion në bibël,
dhe i ngjitëm mëkatin e lindjes, të jetëdhënies.
Skeptrin e Athinës e kthyem në kryq mjerimi,
rrufetë e Zeusit në ferr parajse tokësore.
Hermesin e shtrimë në tela transmetimi
dhe u gëzuam edhe pse vuajmë nga gabimet tona
larë me qumësht yjesh dhe ëndrra të përjetshme.
KULPRA E KATEDRALES SË HESHTUR
Kam kohë që me mëndje bluaj rrugën për të hyrë në
katedralen tënde. Ashtet e dashurive të humbura rrinë ngrehur si
statujat e “Notre Dames”─.
Në stil gotik edhe ato, mprehin dhëmbët e
përbindshave me kokat zgjatur prej muresh
të neveritshme, xheloze, meskine. Me sy të ngrirë,
më shohin si Meduzën e frikshme.
Nuk mund të parakaloj shtratit tënd të lashtë pa
thithur eterin e vështrimit të akullt
që kurmit tim të brishtë ia veshën mornicat e
thinjave mbi dëborën e kaltër.
Nuk kam se si ta gjej shtegun tim antik në lirinë që
më është parafalur.
Asgjë s’mund të bëhet në liri. Asgjë s’mund të bëhet
me luftë.
Tashmë duhet t’i marr si të qëna pa ditur kufirin e
qënësisë së tyre,
të mund të shtrij jorganin e ëndrrave të mia të
paplotësuara përmbi akaçe
deri në kacavjerjen e fundit mbi mur, për t’u bërë
dhe unë, një statujë, si ato.
KËNGA E FALLSIFIKATORËVE TË SHPIRTIT
O fallsifikatorë shpirtrash─.
Kodues eremitësh të librit tuaj unik.
Trinitet i përbaltur me apoteoza strukullash
me magji kokrrash gruri që verbërojnë
stomak pulisurit në idilizmin e tyre nazik.
Ia dolët mbanë ta fermentonit njeriun,
stafidh i rrallë, që me një kryq kobalti mbi krye
shënjon ngadhënjimet e pakryera mbi grabujë.
E predikuat mëkatin. E predikuat edhe shpirtin.
Ia kobitët perandorinë e flijimit, të shtrirjes
mbi petka të mëndafshëta, të lëmuaraku
gërryhen fosilet si kocka qensh.
(2009)
NUK MUND TË JEM MEDEA
Nëse sheh honin tim,
si brimë të zezë të përpijë inatet,
mos më quaj Medea.
Zërit tim i lë kohën mbi krye.
E kryqëzoj si Shën Pavlin,
me kokë poshtë.
E nëse jam fajtore,
meritoj të jem edhe gozhdë,
edhe Golgotë. Jo shkëmb.
Shkëmbi nuk e njeh shuplakën e valëve
dhe pse ato, një ditë, ia mohojnë identitetin.
Si mund të jem Medea?
Unë di vetëm si të kapërcej në zverk
lakun e karafiltë e të vetvarem!
Mos më quaj as martire, të lutem!
Vjenë, 5. 06. 11
NOPRANI
Po gjerb nebulozë, nopran?
Dëshmitar i “homo habilis” je.
Si qenke shpërndarë sot!?
Si stomak-eshtër.
Si eshtra në stomak.
Të huaj në brendshmërinë tuaj
e juaja brendshmëri e huaj
që treteni dhe shpërndaheni
si puhizat veshur flladesh
e njomëzat pa nefes
me bar mendafshi
thahen.
(2008)
PANORAMË KUARTIKE
Si gjethe fluturake që bie në bulevardin Shanz-Elize
dashurohem me shpejtësinë e erës.
Përballë, Harku i Triumfit
godet me shkëndija zjarresh të huaja
shikimin tim, magjepsur nëpër mure.
Sytë e mi vishen me mite të panjohura.
Ekoja e fatit mban fjalën në majë të gjuhës
dhe kohërat i bashkon në një byzylyk,
rrahur me shufra mëkatesh të parrëfyera.
Si gjethe fluturake që bie në bulevardin Shanz-Elize
thërmohem mbi tëmthin e kohës, mbi terr.
4/19/11 Tiranë
BUKË E VERË
Vargjet holderiane përplasen mëndjes time
si uragani i Sandy rrugëve të Bostonit.
Oh veç pak bukë e verë,
të ushqej grerëzat e kopshtit tim.
Ka mbetur ende një këngë gjinkalle
në pëshpërimën dimërore,
e vetmja këngë mbi petalin
e një trëndafili të ngrirë.
Veç pak bukë e verë
dhe bota do të mbulojë veten
me hipotenuzën pranverore!
Oh, veç pak bukë e verë!
DIETË FJALËSH
O bija të Safos, o bij të Whitman
lerini heshtat e fjalëve
e rrokni heshtjen!
Mbreti vdiq! Rroftë Mbreti!
Shqisa juaj e dëgjimit
më e dobët se e një të shurdhëri
më kot rreket të dëgjojë
sinjalin tim të alarmit.
(Mos thoni se s’ju thashë!)
Mbi hënën ku një kulpër harliset
urës me pasarela
që zbret në zemrën time,
gjeta varur një mesazh
gdhendur në argjil të ashtit tim:
“E vërteta është epitafi i heshtjes”.
Ndaj në sy m’u shfaq Uliksi
(Jo ai i përrallës) me veshët
e dyllëzuar, e të pafjalë
në detin e tij të ikjes;
ku sirenat ia heshtën të kaluarën
me shpresë për ta vetvrarë.
E m’u kujtuat ju,
ju pinjollë të Sokratit e Gëtes
që gangrenë e keni ajrin përreth jush;
ajrin e “lirisë” e të “paqes”,
ajrin e luftrave civile,
ajrin e “aksidenteve” të ferrit,
ajrin e Otrantos
ajrin e “ndotjes toksike” parlamentare
ajrin e “Paketës së Ahtisarit”,
ajrin e “kutisë së Pandorës”,
ajrin e“kompraçikozëve”* modernë.
Le t’i hamë fjalët e fundit
e ta pijmë me fundkupën e heshtjes tonë
në ”darkën e fundit”.
Le të fillojmë tashmë
një dietë moderne.
* Kompraçikozët – “Njeriu që qesh”, Viktor Hygo, Kap. II – Ky term, vjen nga spanjishtja por njihet po kështu që në botënantike. Kompraçikozët ishin ata, që rrëmbenin fëmijët dhe itransformonin në klounë apo gaztorë duke u krijuar difektenatyrale. Ata i operonin këta fëmijë që të dukeshin se kishindhunti apo difekte natyrale; dhe do të mbeteshin kështu gjithë jetën.
2011-2013
PURGATORI I FATIT
Mbi kërthizë
rradhiten rrathët e purgatorit.
Ato djegin, djegin, djegin…
Ajo shuan, shuan, shuan…
Lidhur nyje mbi segmentin e jetës
nxjerr grahmën e fundit
të pendesës.
2012